آسیت چیست؟
آسیت (Ascites)یا آب آوردگی شکم به معنای جمع شدن مایع اضافی در شکم و ورم شکم است
آسیت ساخت مایع در فضای بین دیواره شکم و انـدام های شکم (حفره صفاق) است.
آسیت یا آب آوردگی شکم نتیجه فشار بـالا در عـروق خونی کبد و سطوح پایین پروتئینی به نام آلـبـومـیـن است.
به علل مختلف ممکن است تجمع مایع در حـفـره شکمی ایجاد شود:
سیروز کبدی روده آسیب دیده
بیماری های قلبی عفونت بیماری کلیه
بیماری پانکراس تومورهای
علائم آسیت:
آسیت خفیف نشانههای مشخصی ندارد، اما آسیت شـدیـد معمولاً نشانههای بارزی دارد که به شرح زیر است:
برآمدگی شکم، نفخ و برآمدگی پهلوها
جابجایی مایع داخل شکم در بیماری آسیت شدید، با ضربه زدن و فشار آوردن به شکم،
احساس سنگینی در شکم بیاشتهایی، سوزش سردل و داشتن حالت تهوع
احساس پری بعد از کمی غذا خوردن جمع شدن مایع در اطراف ششها، سرفه و تنگی نفس
تورم و کبودی در ناحیه پاها هنگامی که آسیت در اثر سیروز یـا نارسایی کبدی باشد،
آسیت حاصل از سرطان ممکن است با کاهش وزن بـیدلـیـل و نشانههای خستگی همراه باشد.
فشار داخلی بر دیواره فتق شکم و ناف نیز از دیگر علائم آسیـت می باشد.
کمر درد از علایم آسیت می باشد که به علـت فشـار زیـاد بـه ماهیچههای کمر رخ می دهد.
درمان آسیت:
هدف اصلی درمان در آسیت کاهش تجمع مایعات در بدن است.
درمان اولیه آسیت با محدودیت سدیم در غذا (کــاهــش مصرف نمک)، کاهش مصرف مایعات و استفاده از داروهای مدر (ادرارآور) یا دیورتی ک مانند اسپیرونولاکتون و فورزمایــد، برای کم کردن حجم خون است که باعث میشود مـقـداری از حجم خون کم شود و مایع داخل شکم به تدریج کمتر شود.
این روش درمان آسیت برای بیمار آسان است، ولـی داروهـای ادرارآور دارای عوارضی هستند که میتواند باعث آزار بیمار شـود و از طرفی در برخی موارد، بیماری با این داروها خوب کـنـتـرل نمیشود.
کشیدن مایع آسیت به تناوب مثلا هر دو هفته یا هر مــاه نیز برای درمان آسیت مفید است. اگر چه این روش درمان آب آوردگی شکم یا آسیت برای بیـمـار اندکی سخت است و نیاز به بستری شدن موقت دارد، ولی گاهـی تنها راه درمان است.
در آسیت مقاوم گاهی نیاز به تخلیه مکرر مایع آسیت یا ایـجـاد شنت داخل صفاقی و... باشد.
در نهایت اگر بتوان علت اصلی بیماری آسیت را بر طـرف کـرد، مثلا پیوند کبد برای درمان سیروز انجام شود، آسیت بـه کـلـی درمان خواهد شد.
کشیدن مایع آسیت از شکم
این اقدام درمانی برای کشیدن و حذف مایع از حفره شکم انجام می پذیرد.
گرفتن آب شکم به چه منظور انجام می شود؟
فرستادن به آزمایشگاه جهت انجام آزمایشهای تشخیصی
گرفتن مایعات اضافی در ناحیه شکم برای از بـیـن بـردن تورم در ناحیه شکم، کمردرد و سنگینی.
کشیدن آب شکم می تواند یک روش تشخیصی بـاشـد و علت تجمع مایع را مشخص کند.
روش کار:
١. ابتدا از بیمار رضایت گرفته می شود.
٢. محل مورد نظر بهتر است تمیز و موهای زائد تراشیده شود.
٣. بیمار قبل از شروع تست باید ادرار کند یا به کمک سوند فولی مثانه تخلیه شود.
٤. پزشک محل مورد نظر را ضدعفونی می کند و در صورت لزوم از داروی بی حسی کننده موضعی استفاده می شود.
٥. سپس از سوزن جهت کشیدن آب شکم استفاده میشود.
٦. سپس محل پانسمان می شود.
ممکن است پزشک از طریق رگ، سرم آلبومین به بیمار تزریق کند. دلیل اصلی این کار جلوگیری از افت فشار و یا شوك است.
کل فرآیند پاراسنتز حدود ٢٠ تا ٣٠ دقیقه طول میکشد.
معمولا چند ساعت پس از انجام تست، بیمار در صورت نداشتن سرگیجه میتواند فعالیت روزمره خود را انجام دهد.
پانسمان را ٢٤ ساعت پس از عمل نگه دارید.
٢٤ ساعت پس از انجام تست میتوانید دوش بگیرید تا محل عمل را با آب و صابون بشویید. در صورت ادامهدار بودن نشت مایع از آن ناحیه پس از اتمام دوش دوباره محل مورد نظر را پانسمان کنید.
در صورت روز علایم هشداردهنده زیر به پزشک مراجعـه نمایید:
خون در ادرار تب بالای ٣٨ درجه
درد شکمی بسیار شدید خونریزی محل پانسمان شده
قرمزی یا احساس درد در ناحیه شکم
با آرزوی سلامتی شما
جهت دسترسی به مطالب آموزشی بیشتر وارد سایت زیر شوید:
Pe-goodarz.ir
شماره تماس جهت ارتباط با واحد
آموزش به بیمار و پیگیری پس از ترخیص
035-36261085
داخلی 447
تهیه شده در:
واحد آموزش بیمارستان گودرز
پاییز 1402
