سنگ کیسه صفرا
صفرا چیست؟ صفرا مایعی است که در کبد ساخته شـده ودر کیسه صفرا ذخیره و تغلیظ می گردد تا موقعی که بدن نیاز بـه هضم چربیها پیدا کند.در این زمان کیسه صفرا منقبـض شـده وصفرا را از طریق مجاری صفراوی به داخل روده کوچـک مـی ریزد،جایی که صفرا به هضم چربیها کمک می کند .
سنگهاي صفرا چگونه تشکیل می شوند؟
سنگهای کیسه صفرا اجسام بلوری هستند که به دلیل سخـت و متراکم شدن اجزای طبیعی وغیر طبیعی صفرا به وجـود مـی آیند.
نشانه هاي سنگ صفراوي چیست؟
بسیاری از افراد دارای سنگ صفراوی نشانه ای ندارند(٢٥%). درد به علت انسداد مجرای خروجی صفراوی(مجرای سیستیک) و معمولاً پس از خوردن غذای پر چرب وسنگین شروع می شود و ٣٠ دقیقه تا چند ساعت طول می کشد سپس بهبود می یابد.
این دردها درقسمت بالای شکم و زیر دنده های انتهایی راسـت حس می شود وبه کتف و شانه راست ویا به اطراف مـعـده(اپـی گاستر) انتشار می یابد.
سایر نشانه هاي سنگ صفراوي عبارتند از :
تهوع واستفراغ، یرقان(زردی)، تب ولرز ،مدفوع خاکستری نفخ وسوء هاضمه
اقدامات تشخیصی می تواند :
آزمایش خون ،سی تی اسکن، ام آر آی ،سونوگرافی کیسه صفرا باشد.
درمان به دو روش انجام می شود:
١- لاپاراسکوپی: کله سیستکتومی (برداشتن کـیـسـه صـفـرا)
درمان انتخابی سنگ کیسه صفرا و التهاب حاد کـیـسـه صـفـرا میباشد. کله سیستکتومی با لاپاراسکوپ امروزه بهتـر از کـلـه سیستکتومی با جراحی باز است. در این روش چند برش کوچـک بر روی شکم داده می شود و از طریق آنها ابزارهای جراحی داخل می شود و با استفاده از یک دوربین ویدئویی بسیار کوچک درون شکم تصویر برداری انجام و یک نمای بسته از اندامها و بـافـتـهـا روی مونیتور منتقل می شود. جراح در حالیکه به نمایشگر نـگـاه می کند از این وسایل برای جدا کردن دقیق کیسه صفرا از کبـد، مجاری و سایر ساختمانها استفاده می کند.
٢- جراحی باز:در برخی موارد جراحی باز به تشخیص پزشک
برنامه ریزی می شود، بدین صورت که که در آن جراح یک برش ١٢ الی ٢٠ سانتی متری در شکم می زند تا کیسه صفرا را بردارد. این یک جراحی بزرگ محسوب می شود. در حـدود ٥ درصـد جراحی های کیسه صفرا نیاز به جراحی باز می باشد.
قبل از عمل کیسه صفرا:
در صورت ابتلا به بیماری آن را به پزشکان خود اطلاع دهید. تمام داروهای مصرفی را به اطلاع پزشک تان برسانید.
اگر وارفارین ، آسپرین، پلاویکس مصرف می کنید آنرا به اطـلاع پزشک خود برسانید .
٨ ساعت قبل ازعمل ناشتا باشید. وسایل فلزی( گل سر، زیورالات، دندان مصنوعی و ...) باید خارج شود.
روز قبل از عمل باید حمام کرده، موهای زائد روی شکم تراشیده و داخل ناف شستشو شود.
مراقبت بعد از عمل :
- مدت زمان لازم تا هوشیاری کامل در افـراد مـخـتـلـف، متفاوت و به طور متوسط یک تا سه ساعت است. در ایـن مدت اتاق بیمار باید خلوت باشد تا پرستار بخش بـتـوانـد علایم حیاتی بیمار را کنترل کنند.
- ممکن است بیمار استفراغ کند که بلافاصله به پرستار خود اطلاع دهید.
- شش تا هشت ساعت بعد از عمل جراحی لاپـاروسـکـوپـی طبق دستور پزشک معمولاً به بیمار مایعات همچـون آب, چای, آب میوه و آب کمپوت داده می شود و در صـورتـی که بتواند تحمل کند به بیمار رژیم معمولی نرم کم چربی به بیمار داده می شود.
- نفس عمیق بکشید تا دچار مشکل ریـوی نشـویـد و در هنگام بروز سرفه جهت جلوگیری از درد محل عمل را بـا دست بگیرید.
- جهت شروع فعالیت ها توصیه می شود که فعالـیـت قـدم زدن بلافاصله بعد هوشیاری کامل شروع شـود بـرای راه رفتن، ابتدا با کمک در لبه تخت بنشینید و اگر سرگیـجـه و تهوع نداشتید با کمک را ه بروید، زیرا دراز کشیـدن بـه مدت طولانی بهبودی شما را به تاخیر می اندازد.
- می توانید ١ تا ٢ روز بعد از ترخیص به حمام رفته و دوش سرپایی بگیرید، محل عمل را شست و شو و خشک نمایید.
- روز اول بعد از ترخیص مایعات و غذای نرم مصرف کنید و از روز دوم در صورتیکه احساس نفخ نداشته باشید، می تـوانـیـد غذای معمولی استفاده نمایید.
- در اکثر موارد در اولین روز بعد از عمل مرخص خواهید شد.
- بعد از ٤-٣ روز می توانید رانندگی کنید، بهتر است تـا یـک هفته تنها به سفر نروید.
- روز اول بعد از ترخیص مایعات و غذای نرم مصرف کنید و از روز دوم در صورتیکه احساس نفخ نداشته باشید، می تـوانـیـد غذای معمولی استفاده نمایید.
- پس از برداشتن کیسه صفرا از یک رژیم غذایی حاوی پروتئین و کربوهیدرات مثل برنج، ماکارونی یا نان، میوههای پخـتـه و سیب زمینی آب پز استفاده کنید. از خوردن غذاهای نـفـاخ و پرچربی بعد از عمل خودداری کنید. تا یک هـفـتـه پـس از جراحی از رژیم غذایی پرفیبر مصرف شـود و از یـبـوسـت جلوگیری شود ،مصرف میوه و سبزیجات توصیه می شود.
- طی ٤ تا ٦ هفته آینده به آرامی چربی را وارد رژیـم غـذایـی کنید، بهترین راه تامین چربی استفاده از چربیهای گـیـاهـی، گوشت بدون چربی، شیر کمچرب و گوشت ماهی است.
- می توانید از روز پنج بعد از عمل فعالیت عادی داشته باشید
- بهتر است تا یک هفته فعالیت جنسی نداشته باشید.
- در صورت تمایل یک هفته بعد از عمل می توانید به سـرکـار خود باز گردید، و مـدت مـرخصـی اسـتـعـلاجـی بـعـد از لاپاروسکوپی سنگ صفراوی ٢ تا ٣ هفته است.
- بهتر است از برداشتن اجسام سنگین تا چند مـاه خـودداری کنید.
- ممکن است از درد اطراف ناف بعد از لاپاراسکـوپـی، شـاکـی باشید که به علت تحرك شماست.
- داروهای تجویزی را منظم مصرف نموده و در تاریخ تـعـیـیـن شده به پزشک مراجعه نمایید. قبل از ترخیص هر سوالـی در ذهن خود دارید، از پرستار و پزشک خود بپرسید.
در صورت مشاهده هرگونه تغییر در محل عمل جـراحـی سریعا به پزشک خود مراجعه کنید:
- در صورت داشتن علائم التهاب و عـفـونـت مـثـل : تـب بالای٧/٣٧ بیشتر از دو روز متوالی ، قرمزی ، تورم و سفـت شدن محل عمل ، ترشحات زرد و بد بو و حساسیت و درد اطراف زخم جراحی
- در صورت درد مداوم شکم، به خصوص اگر به مـرور بـدتـر شود.
- تهوع یا استفراغ شدید، یرقان یا زردی
- نداشتن دفع مدفوع بیش از سه روز پس از جراحی
- عدم توانایی دفع گاز بیش از سه روز پس از جراحی
- داروهای تجویز شده توسط پزشک را در مـنـزل طـبـق ساعتهای دستور داده شده بطور دقیق مصرف نمائید.
- در صورتی که به روش باز جراحی شما انجـام شـده اسـت ظرف مدت ٧ تا ١٠ روز بعد از عمل، جهت کشیدن بخـیـه ها به اورژانس یا پزشک خود مراجعه نمایید.
با آرزوی سلامتی شما
جهت دسترسی به مطالب آموزشی بیشتر وارد سایت زیر شوید:
Pe-goodarz.ir
شماره تماس جهت ارتباط با واحد
آموزش به بیمار و پیگیری پس از ترخیص
035-36261085
داخلی 447
تهیه شده در:
واحد آموزش بیمارستان گودرز
پاییز 1402
