خونریزي گوارشی چیست؟
خونریزی گوارشی در اثر صدمه و آسیب موضعی ایجاد می شود و موجب زخم مخاط دستگاه گوارش می گردد . که ایـن زخـم بـه شبکه عروقی پیشرفت کرده و همچنین ممکن حاد یا مزمن باشد. خونریزی های گوارشی به دو دسته با منشاء فوقانی و تـحـتـانـی تقسیم می شوند.
علل شایع خونریزي گوارشی:
زخم های معده و دوازده واریسهای گوارشی
آسیب های مخاط معده و اثنی عشر بیماریهای التهابی مری و بد خیمی ها
ســوء مصــرف از آســپــریــن و داروهــای ضــد الــتــهــاب غیراستروئیدی( ایبوپروفـن ، نـاپـروکسـن، دیـکـلـوفـنـاك، پیروکسیکام، ایندومتاسین ، مفنامیک اسید ، سـلـوکسـیـب و نیکوتین)
ناهنجاری های خونی ترو ما و ضربه عفونت هلیکوباکترپیلوری
علائم خونریزي گوارشی
خون قرمز و روشن در مدفوع که بیشتر مربوط به خـونـریـزی قسمت تحتانی گوارش است.
خونریزی مخفی دستگاه گوارش که در آزمایشات اختـصـاصـی مربوط به مدفوع تشخیص داده می شودکه با علایم کاهش وزن و کم خونی مزمن همراه است.
درد و حساسیت و کرامپ شکمی
علائم کم خونی مثل خستگی ، سیاهی چشم ، درد قفسه سینه یا تنگی نفس ، افت فشارخون و تعریق ، نبض تند ، سبکی سر
در برخی موارد شوك به دلیل از دست دادن شـدیـد خـون ( بیش از یک لیتر خون در ٢٤ ساعت)
بخاطر داشته باشید که بعضی از داروها مثل آهن، بیسمـوت و آنتی بیوتیک سفدینیر، بعضی از مواد غذایی مثل چغندر قـنـد می توانند موجب ظاهر قرمز یا سیاه مدفوع شوند که شبیه بـه خونریزی است اما در واقع خونریزی وجود ندارد.
اگر خونریزی کند باشد و در طول زمان رخ دهد، شخص ممکن است بتدریج دچار احساس خستگی، خواب آلودگی و تـنـگـی نفس شود. کم خونی ممکن است در اثر خونریزی رخ دهـد و موجب رنگ پریده شدن پوست گردد.
اگر خونریزی شدید و ناگهانی رخ دهد، ممکن است ضـعـف، سرگیجه، غش، تنگی نفس یا درد شکم کرامپ ماننـد و یـا اسهال دیده شود. ممکن است شخص وارد شوك شده، دارای نبض سریع نخی شکل و افت فشار خون باشد. هـمـچـنـیـن ممکن است بیمار رنگ پریده و بی حال باشد.
درمان
زمانی که بیمار با خونریزی گوارشی مراجعه می کـنـد، پـس از متعادل کردن علائم حیاتی بیمار از طریق مایع درمانی منـاسـب ( سرم تزریقی)، برای بیمار لوله معده گذاشته شده، شسـتـشـوی معده انجام می شود و وضعیت شدت خونریزی بیمار تخمین زده می شود.
گاهی به دلیل عدم توقف خونریزی جراحی اورژانسـی ضـروری است . برای تشخیص یا درمان خونریزی ، بسته به مـنـشـاء آن آندوسکوپی یا کلونوسکوپی انجام می شود.
آندوسکوپی:
آندوسکوپ (درون بین) لوله انعطافپذیر باریکی است که دوربیـن بسیار کوچکی در سر آن قرار دارد. مسکن ملایمی به بیمار داده می‌شود و سپس لوله از راه دهان وارد معده می‌شود. پزشک لایـه مخاطی معده را جهت تشخیص زخم معده بررسی مـی‌کـنـد و نمونه‌های بسیار کوچک بافتی (نمونه‌برداری) بـرای مـعـایـنـات میکروسکوپی گرفته مـی‌شـود. چـنـانـچـه در آزمـایـش‌هـای تصویربرداری ابتلا به زخم معده مشخص شود، به احتمـال زیـاد آزمایشی به منظور تعیین وجود هلیکوباکترپیلوری انجام می‌شود.
رژیم غذایی:
بیمارانی که از زخم معده شاکی می باشند، بـایـد ازمصـرف غذاهای آماده یا همان فست فود ها اجتناب کنند.
مصرف میان وعده های ناسالم همچون چیپس و پـفـک و غذاهای تند ، شور ، و پر ادویه را به حداقل برسانید.
از مصرف چای فراوان و پر رنگ بپرهیزید و غذاهای چـرب نخورید.
سعی کنید مقدار وعده های غذایی را افزایش اما حجم آنهـا را کاهش دهید.
از خوردن سس گوجه فرنگی و ترشی اجتناب کنید.
رژیم غذایی سالم و سرشار از میوه، سبزی و غـلات بـرای درمان زخم معده مفید است. کمبود ویتامین، التیـام زخـم معده را دشوار می‌سازد.
عدم مصرف سیگار ، و ترك الکل از مواردی است که قـابـل توجه می باشد.
از مصرف نوشابه های گاز دار ، شکلات و تنقلات و غذاهـای چاشنی دار اجتناب کنید.
در بیمارانی که علائم برگشت اسیده معده به داخل مری یـا بازگشت غذا از معده به مری دارنـد ، لازم اسـت از دراز کشیدن بلافاصله پس از غذا خودداری کنید.
در صورت مصرف مداوم مسکن، بهتر است بـا پـزشـک در مورد مناسب بودن استامینوفن مشورت شود.
به یاد داشته باشید هر زمان برای سایر مشکلات به پـزشـک مراجعه کردید، سابقه خونریزی گوارشی خود را بیان کنید.
آموزشهاي لازم به بیمار
١) داروها را طبق دستور پزشک معالج مصرف کنید.
٢)قرص های جویدنی را کاملاً بجوید. قبل از مصـرف شـربـت های آنتی اسید ، آنها را به خوبی تکان دهید.
٣) از سرفه کردن ، عطسه کردن ، بلند کردن و فشار در حـیـن دفع مدفوع و استفراغ پرهیز کنید.
٤) از مصرف داروهای مثل آسپرین و داروهای ضد التهاب غـیـر استروئیدی ( ایبوپروفن ، نـاپـروکسـن ، دیـکـلـوفـنـاك پیروکسیکام ، مفنامیک اسید) پرهیز کنید.
٥) از انجام فعالیتهای سنگین و قدرتی تا زمانی که کم خـونـی شما جبران نشده است خودداری کنید.
٦ ) استرس نشانه‌ها و علائم زخم معده را تشدید می‌کند. عوامـل استرسزای زندگی خود را تعیین کنید و نهایت سعی خود را برای برطرف کردن آنها به کار بندید. به سختی می توان مانع بروز بعضی استرسها شد، اما می‌توان نحوه مدیریت‌شان را با ورزش کردن، انجام تمرین‌های خاص، سپری کـردن اوقـات فراغت با دوستان یا نوشتن خاطرات آموخت.
در صورت مشاهده موارد زیر به پزشک مراجعه نمایید:
دهان تشنه و خشک ، رخوت (سستی) یا التهاب انتهای اندامـهـا (نوك انگشتان و ...) ، کاهش وزن، یبوستی که با تغیـیـر رژیـم غذایی یا رژیم پر فیبر برطرف نشود. اسهالی که بیشتـر از ٢٤ ساعت طول بکشد یا حاوی خون باشد.
با آرزوی سلامتی شما
جهت دسترسی به مطالب آموزشی بیشتر وارد سایت زیر شوید:
Pe-goodarz.ir
شماره تماس جهت ارتباط با واحد
آموزش به بیمار و پیگیری پس از ترخیص
035-36261085
داخلی 447
تهیه شده در:
واحد آموزش بیمارستان گودرز
پاییز 1402
