آنمی(کم خونی) چیست و چگونه می توان آن را درمان کرد؟
هنگامی که به اندازه کافی گلبول های قـرمـز خـون سـالـم نداریم، وضعیتی به نام کم خونی(آنمی) وجود دارد؛ آنمی بـه این معنی است که خون، هموگلوبین که بخشی از سلول های قرمز خون است و اکسیژن را به تمام سلول ها منتقل میکند، کم دارد.
کم خونی در بیشتر موارد به آرامی شروع می شود، بنابـرایـن ممکن است در ابتدا متوجه علائم آن نشویم؛ همانـطـور کـه سطح هموگلوبین پایین میآید، ممکن است یک یـا تـعـداد بیشتری از علائم زیر را داشته باشیم:
ضربان قلب سریع
نفس تنگی
مشکل تنفس هنگام انجام کارهایی مانند راه رفتن،
بالا رفتن از پلهها و یا حتی صحبت کردن سرگیجه درد قفسه سینه
تورم دست یا پا رنگ پریدگی پوست، ناخن، دهان و لثه
خستگی شدید(شایع ترین علامتی است که بیشتـرافراد را آزار می دهد)
آزمایشهای نشان دهنده علت کم خونی:
شمارش کامل سلولهای خونی که آزمایش خون اســت که سطح هموگلوبین و دیگر ویژگی های گلبولهای قرمـز را اندازه گیری میکند؛ این آزمایش نه تنها کم خونی را نشـان می دهد، بلکه میتواند به پزشک در پیدا کردن دلـیـل کـم خونی کمک کند.
ممکن است به آزمایش های دیگری نیاز داشته باشیم تـا بـه پیدا کردن آنچه باعث کم خونی می شود، کمک کـنـد؛ ایـن آزمایش ها شامل موارد زیر است:
- آزمایش های شیمی خون برای بررسی عملکـرد اعضـا و سطح ویتامین ها و مواد معدنی
- آزمایش خونی به نام شمارش رتیکولوسیت ( گلبـولهـای قرمز بسیار جوانی هستند که تنها از مغز استخوان آزاد می شوند، بنابراین این آزمایش نشان میدهد که تعداد سلـول های قرمز جدید بدن چند عدد است.)
- آزمایش خون برای بررسی سطح آهن خون
- آزمایش مدفوع برای بررسی خون(به نـام آزمـون خـون پنهان در مدفوع)
کم خونی موجب چه مشکلی می شود؟
فهمیدن علت کم خونی مهم است، اما نخستین چیزی که پزشک باید بداند این است که شدت این مشکل چقدر است؟
کم خونی می تواند کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار دهـد؛ کـم خونی می تواند باعث خستگی شود زیرا سلول های بدن به انـدازه کافی اکسیژن دریافت نمی کنند؛ در بعضی موارد ایـن کـمـبـود اکسیژن ممکن است به اندازه کافی برای تهدید کردن زندگی بـد باشد؛ کم خونی می تواند موجب کار بیشتر قلب شود، بنابراین اگر دچار مشکل قلبی هستیم، کم خونی می تواند آن را بدتر کند.
شدت کم خونی چقدر است؟
پزشکان در بیشتر موارد، شـدت کـم خـونـی را از روی هموگلوبین خون تعیین میکنند، با وجود اینکه علائـم فـرد ممکن است با هموگلوبین مطابقت نداشته باشند، پـزشـکـان در هنگام تصمیم گیری برای درمان کم خونی از ایـن روش استفاده میکنند.
کم خونی خفیف: هموگلوبین بین ١٠ و حد پـایـیـن طبیعی برای سن، جنس و تعریف آزمایشگاه
کم خونی متوسط: هموگلوبین ٨ تا ١٠ گرم در دسـی لیتر
کم خونی شدید: هموگلوبین ٦/٥ تا ٨ گرم در دسـی لیتر
کم خونی تهدید کننده زندگی: هموگلوبین کمتر از ٦/٥
بعضی از نشانههای جدی کم خونی:
- احساس تنگی تنفس وقتی که کار می کنیم
اگر هر کدام از این علائم را داریم، باید بلافاصله به پـزشـک مراجعه کنیم.
کم خونی چگونه درمان میشود؟
دو هدف اصلی درمان کم خونی عبارتند است از، درمان عـلـت کم خونی و افزایش سطح هموگلوبین تا بهبود علائم
با توجه به علت کم خونی، درمان آن ممکن است شامل مواردی مانند خوردن غذاهای سرشار از آهن، داروها، تاخیر یا تـغـیـیـر برخی درمان ها باشد؛ اگر نیاز است که سطح هموگلوبـیـن بـه سرعت بالا برود، ممکن است تزریق گلبول های قرمز برای فـرد تجویز شود.
مواد غذایی سرشار از آهن برای درمان کم خونی:
اگر کم خونی خفیف باشد، از فرد خواسته میشود از غـذاهـای سرشار از آهن استفاده کند؛ غذاهای دارای مقـدار زیـاد آهـن عبارت است از:
گیاهان سبز تیره و سبزیجات برگی
سیب زمینی شیرین، آلو و کشمش، زردآلو و هـلـو خشک
لوبیا ، گوشت و ماهی
نان، غلات و ماکارونی غنی شده
داروهای درمان کم خونی:
داروهای مختلف برای درمان کم خونی استفاده میشود، اما مدت زمان بیشتری طول میکشد تا بر روی فرد اثرگـذار بـاشـد؛ در برخی موارد آهن، ویتامین ب ١٢ و مکمل اسیدفولیک می توانـد کمک کننده باشد، همچنین یک شکل آهن مایع وجود دارد کـه می تواند به درستی به خون فرد تزریق شود.
راه دیگر درمان کم خونی در برخی از بیماران این اسـت کـه از داروهایی استفاده کنند که به بدن اجازه می دهد گلـبـول هـای قرمز بیشتری تولید کند؛ این داروها مانند هورمون اریتروپویتیـن ساخته شده به وسیله کلیه ها کار می کنند و به بدن برای اینکـه سلول های قرمز جدید بسازد کمک می کند.
این دارو به پوست تزریق می شوند و حدود دو هفته طـول مـی کشد تا بر روی فرد تاثیر بگذارد.
در موارد کم خونی شدید نیاز به تزریق خون می باشد.
با آرزوی سلامتی شما
جهت دسترسی به مطالب آموزشی بیشتر وارد سایت زیر شوید:
Pe-goodarz.ir
شماره تماس جهت ارتباط با واحد
آموزش به بیمار و پیگیری پس از ترخیص
035-36261085
داخلی 447
تهیه شده در:
واحد آموزش بیمارستان گودرز
پاییز 1402
