تعریف زایمان فیزیولوژیک:
زایمان فیزیولوژیک یعنی بهره مندی مادر از حداکثر امکانـات و داشتن آزادی عمل دراتاق زایمان و حضور همراهی کـه در کنار مادر باشد. همچنین فراهم آوردن شرایطی است کـه بـه حفظ حریم و حرمت مادری که در حال زایمان است مـنـجـر بشود و در این روند هیچ مداخله ای صورت نمی گـیـرد وبـه شکل فیزیولوژیک و طبیعی انجام می شود .
وجود همراه زایمان (معمولا همسر یا مامای همراه) نـیـز از اصول زایمان فیزیولوژیک است.
زایمان فیزیولوژیک یعنی طی شدن روند طبیـعـی زایـمـان، بدون هر گونه دخالت دارویی و پزشکی !
بهتر است بدانید ، چهار هورمون اصلی در زایمان نقش دارنـد که عبارتند از:
اکسی توسین(هورمون عشق) اندورفین(هورمون خشنودی وآرامش) اپی نفرین ، نوراپی نفرین (هورمون هیجان و استرس پرولاکتین(هورمون شیر)
چهار هورمون فوق با هم سمفونی زیبایی را در بـدن اجـرا میکنند و هماهنگی جالبی با هم دارند.
این سیستم دربدن همه پستانداران وجود دارد و بـه عـنـوان سیسم لیمبیک یا مرکز عاطفی مغز شناخته شده اسـت، کـه در قسمت میانی مغز قرار دارد .
برای این که روند زایمان بتواند با بیشترین پتانسیل طبیـعـی خود پیش برود، این قسمت از مغز (سیستم لیمبیک) باید بـر قسمت منطقی مغز برتری یابد.
برای برقراری این وضعیت باید مـحـیـط و فضـایـی آرام و خصوصی با نور ملایم و کم صدا فراهم بیاوریم و هیچ انتـظـار منطقی از زن زائو نداشته باشیم.
در چنین فضایی زن به طور ذاتی شروع به حرکـت کـرده و صداهایی از خود در می آورد، به گونه ای نفس مـی کشـد و وضعیتی به خود می گیرد که زایمان را راحت تـر مـیسـازد (بطور غریزی و خودبخود) این عملکرد و هماهنگی هورمـونـی توسط مداخلات روتین مانند اینداکشن (سرم فشار)، تـجـویـز ضد دردها ، جلوگیری از حرکت مادر از روی تخت، ناشتا نگـه داشتن مادر و ..... آسیب می بیند.
متاسفانه تلاش برای ختم سریع زایمان به دلایل مختـلـف و انجام مداخلات غیر ضروری برای این منظور منجر به افزایـش ٣ تا٤ برابر آمار سزارین نسبت به حد مجاز آن در کشـورمـان شده است.
خانم باردار باید در کلاسهای آمادگی زایمان شرکت کنـد تـا مهارتهای لازم جهت زایمان را کسب کند.
حضور همراه (ترجیحا همسر بیمار) در این کلاسها توصیه می شود. در این جلسات آموزش مراقبت هـای بـارداری، تـغـیـیـرات فیزیولوژیـکـی بـارداری و زایـمـان، مشـکـلات بـارداری، تغذیه،مراحل زایمان، شیر دهی و مراقبت از فرزنـد، عـوامـل خطر و سایر موارد به مادر آموزش داده می شود سـپـس در آخر تن آرامی جهت کاهش استرس و اضطراب دوران بارداری انجام می شود تا باعث افزایش اعتماد به نفـس مـادر بـاردار شود.
در این جلسات که از ماه سوم بـارداری آغـاز مـی شـود ورزشهای ویژه بارداری جهت حفـظ کشـش عضـلانـی و پیشگیری از دردهای عضلانی و استخوانی که در بـارداری وجود دارد مانند کمر درد و افتادگی رحم و مثـانـه انـجـام میشود.
این ورزش ها کمک میکنند مشکلات گوارشی و مـواردی مانند بواسیر کمتر ایجاد شوند مداخلات متعدد در حـیـن زایمان مشکلات متعددی از جمله افزایش زایمان بـه روش سزارین، جدایی مادر و نوزاد در بدو تولد، نبود حمایت کافی و روحی و روانی از مادر و عوارض مـداخـلات پـزشـکـی و داروهای مصرفی (مانند اکسی توسین) و عفونت های ناشـی از مداخلات زایمان را افزایش می دهد.
هدف از انجام زایمان فیزیولوژیک کاهش زایمان سزاریـن و کاهش مداخلات و عوارض ناشی از مداخلات می باشد.
در این زایمان سرم تراپی و تنقیه و خوابیدن مادر در بستر و معاینات مکرر و اپی زیاتومی بـه صـورت روتـیـن انـجـام نمیشود و هر اقدام فقط در صورت لزوم انجام می شود.
زایمان فیزیولوژیک به معنی انجام زایمان کم درد و طبیعی وا یمن با حفظ حریم خصوصی زائو می باشد. در زایـمـان فیزیولوژیک داروی محرك انقباضات رحمی استفاده نـمـی شود. ضددرد مانند مخدر ها در طی لیبر لازم نیست.
مادر می تواند در هر وضیعتی که در آن احساس آرامـش و راحتی می کند زایمان نماید.
حضور همراه و ترجیحا همسر زایمان را سریع تر و راحت تر می کند.
انواع روش های کاهش درد غیردارویی:
این روشها نه تنها درد را کاهش می دهد، بلکه سرعت زایمان را نیز افزایش می دهند.
مادران عزیز می توانند در زمان حضور در بیمارستان راه بروند و تحرك آنها زایمان راحتتری را به دنبال خواهد داشت.
آموزش تکنیکی خاص تنفس با افزایش خون رسانی رحم شدت درد را کاهش می دهد.
این روش ها شامل:
تمرین های کششی، مهارتهای تنفسی و تن آرامی می باشد.
موزیک درمانی: صدای خوش و موسیقی ملایم و مورد علاقه مادر توجه مادر به درد را کاهش می دهد.
رایحه درمانی : استفاده از رایحه خوشبو مورد علاقه با افزایش تولید هورمون آندرفین حس درد را کاهش می دهد.
آب درمانی :حضور مادر در وان آب گرم ادراك درد را کاهش می دهد.
حمایت روحی (حضور همراه برای مادر): حضــور یک شخص همراه به خصوص همسر در کنار مادرا عتماد به نفس او را افزایش می دهد و درد او را کاهش می دهد.
تحریک الکتریکی عصب از راه پوست :یک دســتــگــاه الکتریکی مخصوص بر روی کمر نصب می شود و با فـرسـتـادن امواج موجب کاهش درد هنگام انقباضات رحم می گردد. مـادر در حین انقباضات می تواند میزان تحریک دستگاه را کـنـتـرل کند.
گرما / سرما: استفاده از گرما و سرما در نقاطی کــه مــادر درد دارد باعث می شود مادر درد کمتری حس کند.
طب فشاری: در این روش ایجاد فشار عمیق با دست بــر روی نقاط مشخصی از بدن موجب کاهش درد می شود. معمـولا این فشار با بند انتهایی انگشت شست و سایر انگشتان وارد مـی شود. نقاط طب فشاری شامل شانه ها، پایین و پشت لگن، قوزك پا، ناخن های کوچک انگشتان پا و کف پا و ... تـوسـط هـمـراه آموزش دیده در هنگام دردهای زایمان استفاده می شود.
نوشیدن مایعات و خوردن مواد غذایی کم حجم مـانـنـد خـرمـا ،شکلات و موز اشکال ندارد و مانع کم آبی بدن مادر و کـاهـش قند خون می شود، خستگی را کاهش می دهد و در نـتـیـجـه احساس درد را کاهش می دهد.
ماساژ تراپی: لمس و ماساژ مادر توسط همراهان بــاعــث احساس آرامش مادر می شود.
با آرزوی سلامتی شما
جهت دسترسی به مطالب آموزشی بیشتر وارد سایت زیر شوید:
Pe-goodarz.ir
شماره تماس جهت ارتباط با واحد
آموزش به بیمار و پیگیری پس از ترخیص
035-36261085
داخلی 447
تهیه شده در:
واحد آموزش بیمارستان گودرز
پاییز 1402
