تعریف
زنان در طول زندگی خود در دوره بلوغ به صورت ماهـانـه دچـار خونریزی از رحم می شوند. خونریزی ماهیانه اغلب از سن ١٢ سالگی و در نیمه های فـرایـنـد بلوغ آغاز شده و تا سن ٤٥ سالگی ادامه می یابد و نشـانـه ای از سلامت دستگاه تناسلی زنانه می باشد. چنانچه خونریزی از رحـم در زمانی غیر از زمان مورد انتظار وقوع عادت ماهیانه یا با حجم و طول مدت غیر طبیعی صورت پذیرد، به آن خونریزی غیر طبیعـی رحمی اطلاق شده و شامل موارد زیر می باشد:
هیپرمنوره: خونریزی بیشتر از٨٠ سی سی در یـک چـرخـه قاعدگی (منوراژی)
هیپومنوره :خونریزی غیرمعمول خفیف و کم حجم
متروراژی:خونریزی در بین قاعدگی عموماٌ در حجم کم رخ داده واز سوی بیماران تحت عنوان لکه بینی از آن یاد می شود امـا در برخی موارد نیز حجم و طول مدت خونریزی می تواند مطابـق یـا بیش ازیک دوره قاعدگی باشد.
پلی منوره :فاصله بین قاعدگی ها کمتر از ٢١ روز
الیگومنوره :فاصله دو دوره قاعدگی بیشتر از ٣٥ روز
علل خونریزي غیر طبیعی رحمی
اغلب زنان در دوره هایی از زندگی خود نامنظمی در سیکل هـای قاعدگی را تجربه می کنند که می تواند ناشی از استرس، فعالـیـت بدنی شدید و نامنظم، استفاده از داروهای جدید (مانند آسـپـریـن، وارفارین و داروهای گیاهی)... ،رژیم درمانی و کاهش وزن شـدیـد، استفاده از گوشت و محصولات پروتئین حیوانی که حاوی هورمـون رشد به میزان نامعمول باشد و... باشد.
همچنین اولین دوره های قاعدگی و اخرین دوره های آن نیز اغـلـب نامرتب بوده و شامل تعریف خونریزی غیر طبیعی می شود، امـا در این موارد مشکل جدی و قابل پیگیری وجود نخواهد داشت.
لیکن چنانچه این نامنظمی و خونریزی ها به صورت مکـرر در سـه دوره دوره متوالی و پشت سر هم در یک سال رخ داده و یا شـدت و طول مدت آن برای بیمار آزاردهنده باشد، نیازمند بررسی و مراجـعـه به پزشک می باشد.
در حقیقت خونریزی غیر طبیعی رحمی یک علامت بوده و نشانـهای از وجود یک اختلال در سیستم هورمونی یا دستگاه تناسلی زنانه می باشد.
عموماٌ هر کدام از الگوهای خونریزی غیر طبیعی رحمی در یکسری از بیماریهای زنان دیده می شود :
منوراژی، متروراژی، پلی منوره در عدم تخمک گذاری، سـرطـان رحم، سرطان دهانه رحم ، توده های رحمی، پولیپ رحمی، اختلالات انعقادی ، اختلالات هورمونی و عوارض حاملگی دیده می شود.
هیپومنوره در تحلیل بافت رحم، مصرف قرص هـای ضـدبـارداری، هورمون درمانی در زمان یائسگی، چسبندگی رحم، صدمـات داخـل رحمی، انسداد خروجی رحم مثل تنگـی دهـانـه رحـم، نـقـایـص مادرزادی، بی اشتهایی یا ورزش سنگین دیده می شود.
الیگومنوره در حاملگی و اختلالات متعدد هورمونـی غـده ای درون ریز نظیر اختلال غده هیپوفیز در مغز که مسئول ترشح هورمونـهـای کنترل کننده سایر غدد نظیر تیروئید و غدد جنسی می باشد و غـدد آدرنال که غده ای در بالای کلیه که مسئـول تـرشـح هـورمـونـهـای متعددی نظیر هورمونهای جنسی می باشد دیده می شود.
تشخیص علت خونریزي غیر طبیعی از رحم چگونه است؟
شرح حال و معاینه و آزمایش BHCGجهت رد حاملگی
شرح حال باید شامل بررسی زمان و مقدار خونریزی باشد. سابقـه خانوادگی اختلالات خونریزی دهنده، علل خونریـزی نـاشـی از دهانه رحم رد شود.
آزمایشات هورمونی و نمونه گیری از دهانه رحم
آزمایشات هورمونی شامل هورمون شیردهی و هـورمـونـهـای جنسی و تیروئیدی است و نمونه گیری از دهانه رحم (پاپ اسمیر) جهت رد سرطان دهانه رحم انجام می شود
سونوگرافی و رادیوگرافی
جهت ارزیابی پولیپ و فیبروم درخواست شده و گـاهـی انـجـام رادیوگرافی از رحم و لوله رحمی جهت ارزیابی نـقـایـص داخـل رحمی، بررسی وضعیت آ یو دی (در صورت وجود سابقه آیـو دی گذاری) و... صورت می گیرد.
کورتاژتشخیصی
جهت نمونه برداری از بافت رحم و بیوپسی رحم خصوصاً در سن بالای ٣٥ سال جهت غربالگری سرطال رحم انجام می شود.
هیستروسکوپی
در گام آخر جهت مشاهده مستقیم حفره رحـم انجـام مـیگـردد.
هیستروسکوپی چیست؟
هیستروسکوپی روشی تشخیصی است که طی آن لوله ای باریـک و کوچک که دوربین کوچکی در سر آن تعبیه شده، از طریق واژن وارد رحم می شود و به این ترتیب داخل آن را با تصاویر ارسالی از دوربین، بر روی مانیتور مشاهده میکنند.
نکته:
تشخیص در مورد اینکه کدامیک از اقدامات تشخیصی فوق و بـا چه ترتیبی برای بیمار انجام شود، به عوامل متعددی نظیر سـن بیمار، بیماریهای همراه، الگوی خونریزی و .... بستگی دارد .
به عنوان مثال خونریزی غیر طبیعی رحمی در سنین بالای ٤٥ سال پس از رد بارداری انجام کورتاژ تشخیصی می تواند اولـیـن اقدام تشخیصی مورد نیاز باشد .
درمان:
در اکثر موارد درمان طـبـی بـرای بـیـمـاران مـؤثـر واقـع میشود .چنانچه در بررسی های صورت گرفته اختلال خـاصـی یافت شود نظیرعفونت دستگاه تناسلی، ترشـح بـیـش از حـد هورمون شیر دهی(پرولاکتین)، اختلالات غده تیروئید و ... مـی بایست حتماٌ بیماری زمینه ای را درمان نمود.
داروهای هورمونی: شامل استروژن، پروژسترون، قـرص های ترکیبی و در مواردی که خونریزی شـدیـد رخ می دهد، انتقال خون تازه است.
داروهای غیر هورمونی: این داروها بعنوان داروهای خـط اول مصرف می شوند ولی باید توجه داشت که فقط بـرای یک دوره کوتاه مورد مصرف قرار گیرند. مثل مفنامـیـک اسید و ترانکسامیک اسید
هیستروسکوپی
جهت برداشت فیبرومها یا پولیپ ها مورد استفاده قـرار می گیرد.
لیزر یا کوتر
اغلب در مواردی که زخم و عفونت مزمن دهانه رحم عامل خونریزی غیر طبیعی باشد، انجام می شود
کورتاژ:
در موارد اختلال عملکردی خونریزی دهنده اولیه جنـبـه تشخیص و درمان دارد کورتاژ تشخیصی گاه با کورتـاژ و تراشیدن سطح داخلی رحم (اندومتر ) مشکل بیمـار بـه طور کامل حل شده و خونریزی قطع می شود.
جراحی رحم:
خانمهای مبتلا به فیبروم با استفاده از جراحیهایی ماننـد میومکتومی میتوانند اقدام به برداشت فیبروم و درمـان خونریزی غیر طبیعی رحم کنند.
در نهایت اگر سایر درمان ها مؤثر نبـاشـد جـراحـی و برداشت رحم (هیستر کتومی) درمان قطعی خواهد بود
با آرزوی سلامتی شما
جهت دسترسی به مطالب آموزشی بیشتر وارد سایت زیر شوید:
Pe-goodarz.ir
شماره تماس جهت ارتباط با واحد
آموزش به بیمار و پیگیری پس از ترخیص
035-36261085
داخلی 447
تهیه شده در:
واحد آموزش بیمارستان گودرز
پاییز 1402
