کیست تخمدان چیست؟
کیست به کیسههایی گفتظ میشود که درونشان از مایـع پـر شده است. گاهی اوقات این مایع خونی یا چرکی است که شرایط بیمار را اندکی خطرناكتر و وخیمتر میکند. کیستهای تخمدان نیز به همین شکل هستند.
در کیست تخمدان کیسههایی با غشایی نازك از مایعـات پـر میشوند، این کیسههای پر از مایع در نهایت در تخمدان قـرار میگیرند. اندازهی کیستهای تخمدان میتواند به کـوچـکـی نخود فرنگی و یا به بزرگی یک پرتقال باشد.
کیستهای تخمدان اغلب در زمان تـخـمـکگـذاری ایـجـاد میشوند.
بیشتر کیستهای تخمدان کوچک و بیخطر هستند و مکرراً در طی چرخهی قاعدگی در سالهای باروری زن بـه وجـود میآیند.
از طرفی امکان تشکیل این کیسههای پر از مایع در هر سنـی وجود دارد.
در اثر خونریزی در کیستهای تخمدانی کیست هموراژیک یـا کیست خونی ایجاد میشود که به آن کیست خونریزی دهنـده نیز میگویند.
این کیست به دنبال ایجاد اختلال در روند تخمک گذاری در زنانی که یائسه نیستند، ایجاد میشود.
در بیشتر موارد کیستهای هموراژیک هیچ علائمی ندارند و بـا معاینه های لگنی و سونوگرافی تشخیص داده میشوند.
در صورتیکه اندازه این کیستها کوچک یا مـتـوسـط بـاشـد، معمولا پزشک صرفا آنها را تحت نظر قرار میدهد. کیستها میتوانند در تخمدان راست، چپ و یا هـردوی آنـهـا وجود داشته باشند. اگر این کیستها به هر دلیلی پاره شـونـد، مایع و خون داخل آنها به داخل لگن و شکم نفوذ میکند.
خوشبختانه کیست تخمدان در ٩٥ درصد موارد خـوشخـیـم است و به راحتی با دارو کنترل و درمان میشود.
معمولاً کیست تخمدان علامت یا نشانهای ندارد، ولی بـرخـی اوقات باعث ایجاد درد یا خونریزی در زنان میشود.
اگر قطر یک کیست بیشتر از ٥ سانتیمتر باشد ، برای خـارج کردن آن از بدن ممکن است به عمل جراحی نیاز باشد.
علائم کیست تخمدان شامل موارد زیر است:
نفخ شکم یا تورم در ناحیه شکمی حرکات روده دردناك درد لگن قبل یا بعد از چرخه قاعدگی مقاربت دردناك
درد در ناحیه شکم، کمر یا ران حساسیت سینه تهوع و استفراغ
در صورت داشتن این علائم هشدار سریعا مراجعه کنید:
درد شدید در لگن، تب، ضعف یا سرگیجه، تنفس سریع و پی در پی، این علائم میتواند نشاندهنده پارگی یک کیسـت یـا پیچ خوردگی تخمدان باشد.
آیا کیست تخمدان هموراژیک نیاز به درمان دارد؟
داشتن یک کیست هموراژیک در تخمدان مـمـکـن اسـت مشکلساز نباشد. در بیشتر مواقع کیستها هیچگونه علائمی ندارند و وقـتـی دیده میشوند که لگن و تخمدان برای اهداف دیـگـر مـورد معاینه قرار میگیرند.
اگر اندازه کیست هموراژیک در تخـمـدان کـوچـک و یـا متوسط باشد و باعث ایجاد هیچگونه درد یا علائم دیـگـری نشود، بهتر است فقط این کیستها را تحت نظر گرفت.
میزان خونریزی داخل شکم در اثر پارگی کیست در تصمیـم گیری جراحی اهمیت دارد. به طوریکه اگر خونریزی خفیف باشد فقط تحت نظر گرفتـه می شود و با سرم درمانی ممکن است بهبود یابد.
این کار با استفاده از سونوگرافیهای دورهای طبق دسـتـور پزشک انجام شود تا اطمینان حاصل شود که کیست تغییـر سایز نداشته است . در بیشتر مواقع کیست پس از چند مـاه به صورت خود به خودی از بین میرود.
درمان کیست تخمدان چیست؟
درمان کیست تخمدان طیف بسیار وسیعی را در بر میگیرد و ممکن است از فردی به فرد دیگر کاملا متـفـاوت بـاشـد. بنابراین افرادی که این بیماری را دارند نباید خود را از نظـر درمانی با یکدیگر مقایسه کنند.
بر اساس سن فرد، نوع و اندازه ی کیست و همچنین نشانهها و علائمی که فرد نشان میدهد پزشک مـعـالـج روشهـای درمانی متفاوتی را اعمال میکند.
نکته مهم این است که افراد مبتلا به کیست تخمـدان بـه این موضوع توجه داشته باشند که هدف اصلی پزشـک در درمان آنها، برقراری نظم در جریان قاعدگی است.
بنابراین لازم است با پزشک خود همکاری مناسب را داشته باشند و درمانها و قرصهای تجویزی را طـبـق دسـتـور پزشک مصرف کنند.
زیر نظر داشتن بیمار به صورت دقیق:
در این روش اگر فرد علائم خاصی از خود نشان ندهد و یـا سونوگرافی تنها یک کیست سادهی کوچک و پر از مایع را نشان داده باشد، بیمار باید به دقت تحت نظر باشد تـا در صورت هر گونه تغییری روشهای درمانی دیگر بر روی او انجام شود. بنابراین از بیمار خواسته میشود که بـعـد از گذشت مدت زمانی دوباره به پزشک مراجعه کـرده و بـا دادن سونوگرافی لگنی دیگری تغییر اندازه ی کیـسـت بـه دقت بررسی شود.
دارو:
در این روش داروهای هورمونی همـچـون داروهـای ضـد بارداری برای فرد تجویز میشود که جلوی تشکیل دوباره ی کیست تخمدان گرفته شود.
جراحی:
اگر کیست باعث ایجاد درد یا حس پر بودن در لگن شود، یا علائم آزاردهنده دیگری ایجاد کند، ممکـن است پزشک معالج خارج کردن کیست را توصیه کند. بـنـا به شرایط کیستها ممکن است بتوان بدون برداشـتـن کـل تخمدان کیست را خارج کرد؛ اما اگر کیـسـت تـا حـدی تخمدان را تخریب کرده باشد که تخمدان بافت سـالـمـی نداشته باشد، جراح تمام تخمدان را خارج میکند.
پیچ خوردگی تخمدان: کیستهایی که بزرگ هسـتـنـد، میتوانند باعث پیخچ خوردگی تخمدان شوند.علائم میتواند شامل شروع ناگهانی درد شدید لگن، حالت تهوع و استفـراغ باشد. پیچ خوردگی تخمدان همچنین میتواند جریان خـون را به تخمدانها کاهش دهد یا آن را متوقف کند.
پارگی کیست: این مورد میتواند بـاعـث درد شـدیـد و خونریزی داخلی شود. هر چه کیست بزرگتر باشد، خـطـر پارگی آن بیشتر است.
تاثیر سبک زندگی در بیماری کیست تخمدان
رژیم غذایی :
بیمار مبتلا به کیست تخمدان باید از مصرف مواد غـذایـی که حاوی کربوهیدراتهای ساده هستند، به شدت اجتـنـاب کند. مثلا مصرف نوشابه، آبمیوه های صنعتی، کیک، آبنبات، بستنی، کلوچه و شیرینی را کم کند.
ورزش کنید:
ورزش به شکل پیاده روی تند است که ٥ روز در هـفـتـه و روزی نیم ساعت انجام شود.
با آرزوی سلامتی شما
جهت دسترسی به مطالب آموزشی بیشتر وارد سایت زیر شوید:
Pe-goodarz.ir
شماره تماس جهت ارتباط با واحد
آموزش به بیمار و پیگیری پس از ترخیص
035-36261085
داخلی 447
تهیه شده در:
واحد آموزش بیمارستان گودرز
پاییز 1402
