مزایاي تماس پوست با پوست مادر و نوزاد بلافاصله پس از تولد
تماس پوست با پوست مادر و نوزاد بلافاصله پس از تولد، نوزاد را گرم نگهداشته و از کاهش دمای بدن نوزاد به ویژه نوزاد نارس و کم وزن جلوگیری می کند. سبب آرامش مادر و نوزاد می شود. پیوند عاطفی مادر و کودك را تسریع و تسهیل می کند. تعداد تنفس و ضربان قلب نوزاد را منظم می کند و باعث ثبات قندخون می شود. نوزاد با میکروب های بدن مادر که برای او بیماری زا نیست، آشنا شده و در نتیجه دفاع بدنش بهتر می شود. گریه نوزاد و استرس و صرف انرژی او کاهش می یابد. به نوزاد اجازه می دهد پستان را پیدا کند و اولین تغذیه از پستان را شروع کند. به شروع موفق تغذیه انحصاری با شیرمادر کمک می کند. از مرگ و میر نوزادان پیشگیری می کند. مزایای شروع تغذیه با شیرمادر در ساعت اول تولد بهترین زمان برای شروع تغذیه با شیرمادر، طی ساعت اول تولد است زیرا نوزادان در این هنگام بسیار هوشیار و فعال هستند. پس از زایمان طبیعی و یا سزارین با بی حسی موضعی اغلب تغذیه با شیرمادر را می توان بلافاصله شروع کند. پس از سزارین با بیهوشی عمومی، تغذیه با شیرمادر به محض هوشیاری مادر انجام می شود. نوزاد سالم نیاز به هیچ نوع غذا یا آشامیدنی ندارد و باید اولین تغذیه او با شیرمادر (آغوز) شروع شود .
با شروع شیردهی در ساعت اول تولد نوزاد آغوز را دریافت می کند که بسیار مغذی و ایمنی بخش است و به تولید شیر کافی برای تغذیه بعدی کمک می کند. تغذیه مکرر با آغوز یا کستروم در روزهای اول تمام نیازهای تغذیه ای نوزادان را برطرف می کند. نوزاد مکیدن در وضعیت صحیحی را راحت تر آموخته و مدت طولانی تری با شیرمادر تغذیه می شود. باعث کاهش قابل توجه مرگ و میر نوزادان می شود. نوزادانی که بعد از تولد، موادی غیر از شیرمادر دریافت می کنند، ممکن است پستان مادر را نگیرند و احتمال مواجه شدن با مشکلات تغذیه ای و توقف تغذیه آنها با شیرمادر بیشتر است. حتی یک یا دو بار تغذیه با آب قند می تواند در تغذیه با شیرمادر و سلامت نوزاد تداخل ایجاد کند. با انقباض رحم، خروج جفت و کاهش خونریزی مادر همراه است.
هم اتاقی مادر و نوزاد
شیرخوار بهتر می خوابد و کمتر گریه می کند. تغذیه با شیرمادر به خوبی برقرار شده و به مدت طـولانـی تـری ادامه می یابد و وزن گیری شیرخوار سریع تر است. شیردهی در پاسخ به رفتارهای شیرخوار سریع تر انجام می شـود و این موجب افزایش تولید شیرمادر می شود. مادر در مراقبت از فرزندش اعتماد به نفس پیدا می کند. مادر می تواند ببیند که فرزندش خوب و سالم است. نوزاد در کنار مادر کمتر در معرض خطر عفونت ها قرار می گیـرد و سبب ارتقا پیوند عاطفی مادر و نوزاد می شود.
روش صحیح تغذیه با شیرمادر:
بهداشت پستان ها
قبل از تغذیه شیرخوار و یا دوشیدن شیر، شستشوی دسـت هـای مادر با آب و صابون لازم است. اما شستشوی پستان لازم نیست و استحمام روزانه مادر کافی است و طی استحمام نیز نبـایـد نـوك پستان و هاله با صابون شسته شود چون سبب خشـکـی و زخـم شدن آن می شود.
زمان شروع تغذیه با شیرمادر
پس از تولد باید نوزاد بلافاصله روی قفسه سینه مادر در تـمـاس پوست با پوست با او قرار گیرد و مادر ظرف یک ساعت اول زایمان با مشاهده علایم آمادگی نوزاد، اولین شیردهی را شروع کند.
تعداد دفعات تغذیه با شیر مادر و مدت هر وعده
١- دفعات تغذیه با شیر مادر باید به طور مکرر و بر حسب تقاضای شیر خوار انجام شود.
٢-مدت تغذیه شیرخوار در هر وعده نباید مـحـدود شـود زیـرا شیرخوار شیر کافی دریافت نخواهد کرد و تولید شیر مـادر نـیـز کاهش می یابد.
٣-مهمترین عامل در افزایش شیر مادر، مکیدن مکرر و تـخـلـیـه مرتب پستان ها بر حسب میل و تقاضای شیرخوار در شبها نه روز است و از بروز مشکلات پستانی مثل احتقان جلوگیری می کند. در موارد دو قلویی اگر مادر هر دوقل را برای مکیدن به پستان بگذارد پستان ها شیر بیشتری تولید می کنند.
٤-در صورت جدایی مادر و شیرخوار به هر علتی و عـدم امـکـان تغذیه مستقیم از پستان، شیر باید دوشیده و به کمک فنجان و یـا قاشق به شیر خوار داده شود تا هم شیرخوار از شیر مادر مـحـروم نشود و هم تولید شیر مختل نشود.
٥- مادر گرامی! در صورت بروز مشکلات پستانی مثل احتقان، زخم شقاق نوك پستان که معمولاً به دلیل پستان گرفتـن نـادرسـت توسط شیرخوار است ضمن ادامه شیردهی به نزدیک ترین مـرکـز بهداشتی درمانی مراجعه کنید.
پیشگیري از احتقان و مشکلات بعدي
شروع شیردهی بلافاصله پس از زایمان و شیردهی مکرر بر حسب تقاضای شیرخوار در وضعیت صحیح، بـه جـریـان انداختن سریع تر شیرمادر و برقراری آن و هـمـچـنـیـن پیشگیری از بروز احتقان و مشکلات بعدی کمک می کنـد. پستان محتقن فوق العاده دردناك بوده، پوست آن کشیـده و براق و ممکن است قرمز رنگ باشد. شیر خوب جریان ندارد و شیرخوار هنگام شیرخوردن دچار مشکل می شود و ممکن است تب داشته باشد. بهترین درمان احتقان نیز تخلیه پستان با مکیدن شیرخوار یا بوسیله دوشیدن شیر است. برای اینکه شیرخوار بتواند پستان را بگیرد بـایـد هـالـه پستان را با کمی دوشیدن یا فشردن به عقب نرم کرد.
تغذیه از هر دو پستان
در هفته های اول تولد شیرخوار باید برای رشد مـنـاسـب مطابق منحنی رشد، در هر بار تغذیه از هر دو پسـتـان و برحسب میل و تقاضایش تغذیه شود. باید به شیرخوار اجازه داد شیرچرب انتهایی که باعث وزن گیری بهتر او می شود را دریافت کرده و خودش پستان را رها کند، سپس مادر پستان دیگر را به او عرضه کند تا اگـر مایل به مکیدن داشت از پستان دوم نیز تغذیه شود. در وعده بعد، شیردادن باید از پستانی شـروع شـود کـه شیرخوار در وعده قبل کمتر از آن شیر خـورده یـا اصـلا نخورده است.
با آرزوی سلامتی شما
جهت دسترسی به مطالب آموزشی بیشتر وارد سایت زیر شوید:
Pe-goodarz.ir
شماره تماس جهت ارتباط با واحد
آموزش به بیمار و پیگیری پس از ترخیص
035-36261085
داخلی 447
تهیه شده در:
واحد آموزش بیمارستان گودرز
پاییز 1402
